Psikiyatrinin Geleceği Beyin Haritalama ve Kişiselleştirilmiş İlaçlarda

Nörogörüntüleme teknolojilerinin öncüsü kabul edilen California Üniversitesi Radyoloji ve Psikiyatri Profesörü Monte Buchsbaum: “İnanıyorum ki ilaçlardan ilham alan EEG metodu beyindeki gerçek noktaları bularak, uygun farmakolojik terapiyle hastaları eşleştirmemizi sağlayacak.” dedi. Kanada Saint Vincent Üniversitesinden Prof. Dr. Derek Fisher ise, “Beyin haritalama ile beynin hangi ilaçla nasıl göründüğünü ya da ilacın birtakım durumları nasıl bilakis çevirdiğini görebiliyoruz. Bu da hangi ilaca ya da ilaçlara başlamanın daha tesirli olacağına dair bir ipucu oluyor.” açıklamasını yaptı.

QEEG olarak isimlendirilen Topoğrafik Beyin Haritalama metoduyla saçlı deriden alınan beyin elektriksel aktivite kaydı tahlil ediliyor ve beynin çalışması hakkında dolaylı bilgi sağlanıyor. Öte yandan Elektroensefalografi (EEG) ile de beyindeki elektriksel aktivite kaydediliyor. Pekala tüm bunların psikiyatrideki rolü ne?

Konu, Üsküdar Üniversitesi NP Sıhhat Yerleşkesinde gerçekleştirilen 6. Temel Klinik ve Çok Modelli Görüntüleme (Basic Clinical and Multimodal Imaging, BaCI) Konferansında gündeme geldi, programa katılan ve fahri doktora cübbesini Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ın giydirdiği nörogörüntüleme teknolojilerinin öncüsü kabul edilen California Üniversitesi Radyoloji ve Psikiyatri Profesörü Monte Buchsbaum, şahsileştirilmiş tıbbın değerini vurguladı.

“Kişiselleştirilmiş tıp sıhhat bölümünün en kıymetli alanı olacak”

Prof. Dr. Buchsbaum, şu anki teknoloji ve yeni ilaçlarla şizofreninin tedavi edilebildiğini lakin hala istenilen düzeyde olmadığını söz ederek, şu bilgileri verdi:

“Kişiselleştirilmiş tıp ruh sıhhati için altın standarttır. Gelecekte, şahsileştirilmiş tıp, genetik kodu okuma ve bunu tedaviyle eşleştirme sıhhat kesiminde gelişen en kıymetli alanlar olacak. Uzayan insan ömrü, bize başarılı yaşlılık yılları veriyor. Her insanın genetik kodunu okuyup ve her genetik iletinin fizyolojisine bakıp, uygun ilaçları reçete edebiliriz. Biz, psikiyatristlerin yalnızca varsayımı bir ilaç vermesini istemiyoruz, spesifik olarak hedeflenmiş bir ilaç yazmak istiyoruz.  Bu yüzden EEG üzere bilimsel ölçme teknikleri kullanılmalıdır.”

“Şizofreni ve depresyondaki bir hastanın farklılıklarını anlamak çok önemli”

Bilimsel ölçme tekniği olarak EEG kullanımının kıymetinin altını çizen Prof. Dr. Buchsbaum, “İnsanlar birbirinden farklı. Hangi hastaya hangi ilacın verileceğini belirlemek çok değerli. Psikiyatride rastgele bir formda yanlışa yer yok. Bu yüzden EEG üzere bilimsel ölçme teknikleri kullanılmalı. Şizofreni ve depresyondaki bir hastanın farklılıklarını anlamak bizim için çok kıymetli. İnanıyorum ki ilaçlardan ilham alan EEG metodu beyindeki yanlışsız noktaları bularak uygun farmakolojik terapiyle hastaları eşleştirmemizi sağlayacak.” diye konuştu.

“EEG sonuçları yanlışsız ilaç seçimine yardımcı oluyor”

Gelecekte, kişisel tedavi planlarını oluştururken birinci evvel EEG’den veri alınacağını ve EEG sayesinde sağlıklı bireylerden nasıl farklılık olduğu ve nerede değiştiğinin görüleceğini de tabir eden Prof. Dr. Buchsbaum, şunları söyledi:

“Bu bize beyinde bir nokta söyleyecek. Büyük ihtimalle ön lobda yahut öbür olası noktalarda. Sonra kütüphanemize, fotoğraflarımıza bakacağız. EEG’nin bizim kütüphanemizdeki fotoğraflardan ve verilerden nasıl başka ilaçlardan değişik bir sonuç verdiğine bakacağız. Sonra EEG’deki sonuçlara bakarak spesifik olarak hangi ilacın hangi noktayı etkilediğine karar verebileceğiz. Bu, bizim yanlışsız ilacı seçmemizi sağlayacak.”

“EEG tekniğini tam potansiyeliyle kullanmak çok önemli”

EEG’de ilaçların psikiyatrik ve başka nörolojik hastalıklara yeterli geldiğine dair çok açık ispatlar bulunduğunu söz eden Prof. Dr. Buchsbaum, EEG tekniğini tam potansiyeliyle kullanmanın bu yüzden çok kıymetli olduğunu kaydetti.

Üsküdar Üniversitesinin küresel bilgi paylaşımı konusunda önder üniversitelerden biri olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Buchsbaum, “Global bağlantı sayesinde bilim süratle ilerliyor. Evvelce bu çalışmaları tüm dünya genelinde karşılaştırmak çok zordu. Lakin artık bir bilgi havuzu oluşturabiliyoruz ve buna tüm dünyanın ulaşmasını sağlayabiliyoruz. Küresel konferanslar sayesinde araştırma tekniklerimizi paylaşabiliyoruz. Üsküdar Üniversitesinin bu alandaki eforu heyecan verici.” dedi.

Beyindeki değişiklikleri tanımlamak için görüntüleme teknolojileri önemli 

Konferansın iştirakçilerinden Kanada Saint Vincent Üniversitesinden bilişsel ve klinik sinirbilim alanındaki çalışmalarıyla bilinen Prof. Dr. Derek Fisher da şizofreni ve psikoz bağlamında beynin nasıl değiştiği konusundaki incelemeleri hakkında bilgi verdi.

Yeni nörogörüntüleme teknolojileriyle yapabilecek pek çok şeyin var olduğunu söz eden Prof. Dr. Fisher, gelecekte hasta kümelerini sınıflandırmak için teknolojileri kullanmanın çok değerli olacağını anlatarak, şöyle devam etti:

“Şu an verdiğimiz tedaviler bir çeşit iddia çalışması ya da geçmişte işe yarayan teknikler. Lakin şahsa özel değil. Bu yüzden makul tedavilere daha yeterli yahut daha berbat karşılık verebilecek bireylerin beynindeki muhakkak değişiklikleri tanımlamak için görüntüleme teknolojilerinden azami derecede faydalanmak olacak. Böylelikle hasta bireylerin nitekim tesirli bir erken tedavi almasına kadar geçen mühlet kısalacak.’’ 

Kişiye özel tedavi planı oluşturmanın önemi

Nörogörüntüleme teknolojilerinin gelişiminin bireye özel tedavi planı oluşturmak için kıymetli olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Fisher, şunları kaydetti:

“QEEG’nin (beyin haritalama) gösterdiği mükemmel çalışmalar olduğunu, bu yüzden örneğin kimi ilaçların belli anahtar EEG kalıpları ürettiğini biliyoruz. Beynin hangi ilaçla nasıl göründüğünü ya da ilacın birtakım durumları nasıl bilakis çevirdiğini görebiliyoruz. Bu da hangi ilaca ya da ilaçlara başlamanın daha tesirli olacağına dair bir ipucu oluyor.” 

Prof. Dr. Fisher, hastalar için en tesirli tedaviyi bulmanın ve onları bu tedaviyle daha erken buluşturmanın değerine de işaret ederek, bu durumun, hastaların hayat kalitelerini olumlu tarafta etkileyeceğini de söyledi.

12 farklı ülkeden 60 memleketler arası araştırmacı katılmıştı

3-7 Eylül 2023 tarihleri ortasında Üsküdar Üniversitesi NP Sıhhat Yerleşkesinde gerçekleştirilen konferansta 12 farklı ülkeden 60 milletlerarası araştırmacı, nörobilim, genetik, tıp alanlarındaki son gelişmeleri ele almıştı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı